เมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงกระทำทุกรกิริยาอยู่ ณ สถานที่เชิงแห่งภูผาเขาปราคโพธิ หรือคงคสิริ อันตั้งตระหง่านอยู่เบื้องหน้า จากลุมพินีประเทศเนปาล สู่พุทธคยาประเทศอินเดีย ใกล้ฝั่งแม่น้ำเนรัญชรา สมัยกาลครั้งนั้น พระปัญจวัคคีย์คือ โกณฑัญญะ ภัททิยะ วัปปะ มหานาม อัสสชิ กระทำปฏิบัติพระองค์อยู่ โดยหวังว่า พระสิทธัตถะกุมาร ผู้มีพระสรีระสมบูรณ์ ต้องตามมหาปุริสลักขณพยากรณ์ศาสตร์ มีคติเป็นสองประการคือ ถ้าอยู่เป็นฆราวาส จักได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิ ถ้าออกบวช จะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า เมื่อพระองค์กระทำทุกรกิริยา อดพระกระยาหารอยู่นั้น พระสรีระก็ซูบผอม พระฉวีวรรณเศร้าหมอง พระเสโทไหล มีพระทัยสวิงสวาย เพราะพระวาโยธาตุกำเริบ พระปัญจวัคคีย์ทั้งห้าต่างเข้าประคอง สองพระพาหาโอบอุ้มพระสรีระ องค์หนึ่งถือพัดว่าลวิชนีถวายงานพัด องค์หนึ่งปริเวทนาการ
        ภาพนี้เป็นทิฏฐานุคติ เตือนผู้ปฏิบัติมิให้ดำเนินการ ปฏิบัติในทางทั้งสอง คือกามสุขัลลิกานุโยค และอัตตกิลมถานุโยค ให้ดำเนินตามมัฌชิมาปฏิปทา ตั้งในศีล สมาธิ ปัญญา รู้แจ้งในอริยสัจธรรม มีความเบื่อหน่าย คลายความกำหนัด ถึงซึ่งวิมุตติอริยมัคคญาณ อยู่จบพรหมจรรย์ เป็นพระอริยบุคคลในพระบวรพุทธศาสนา ของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ฉะนี้แล